Onderwerp: ketting, cassette en smering; oordeel: goed onderhoud loont

Over dit onderwerp is het zelfs zonder statistici duidelijk dat het moeilijk is harde conclusies te trekken. Toch maar een poging mijn ervaring samen te vatten.

Op de eerste plaats de, m.i. onweerlegbare, observatie dat de overgang van 8/9-speed naar 10-speed gepaard is gegaan met een zeer sterke teruggang in de levensduur ven de ketting en daarmee ook van de cassette. Voor de komst van de 10-speed systemen had ik niet eens een caliber om de ketting-slijtage te meten en nu ben ik al blij als ik de 5000km haal (wat dus meestal niet het geval is) en ook op mijn vrachtfiets (9-speed XT) haal ik probleemloos meer dan 5000km maar dan met bagage, door bergachtig terrrein en vaak onverhard. Weer even terugkomend op mijn industrie-achtergrond: 5000km is dus minder dan 200 bedrijfsuren en bij 30km/u slecht 1 week continu en dat met een motortje van slechts een paar honderd Watt. Met andere woorden wij als fietsers worden dubbel in het pak genaaid door onze vrienden van Shimano en de rest van de fiets-keten. Helaas, we zullen het ermee moeten doen en dus reden te meer om ervaringen uit te wisselen. Ik moet echter gelijk bekennen dat ik vind dat een fiets is om op te fietsen en niet om te poetsen; met name het ketting-onderhoud, en daarmee de ketting-levensduur, lijdt regelmatig onder deze aanpak zoals mag blijken uit de waargenomen levensduur (bij 0.75-1.00% lengteverandering van 2700 tot 5100 km).

Als alternatief zouden we natuurlijk ook kunnen overstappen op een Rohloff naaf met bromfietsketting maar die zullen we dan zelf op de markt moeten brengen.

Alle hieronder beschreven observaties gelden voor de 10-speed Ultegra triple ketting CN-6600, maar ik hoop dat ook bezitters van andere kettingen er iets aan kunnen hebben

Droge vs natte smering: het voordeel van “droge” smering zoals Pedro’s IceWax of DryLube is dat de ketting minder gevoelig is voor het verzamelen van vuil en dat zou de levensduur van de ketting ten goede moeten komen. Niet alleen het oplosmiddel, ook de smerende bestanddelen van deze droge smering lijken echter snel te “verdampen” en als je niet zeeeeer regelmatig (elke 100km of zo iets) de ketting smeert, gaat dat ten koste van de levensduur van de ketting en is 3000km al een hele prestatie. Het voordeel van natte smering is dat de olie beter aan de ketting plakt en na 100km misschien wel vies, maar niet verdwenen is. Voor mij geldt dus dat “natte” smering de voorkeur verdient, maar voor de mensen die hun fiets wat beter onderhouden hoeft dat niet te gelden.

Op basis van de zeer positieve ervaringen met het droge smeermiddel Finish Line Ceramic Wax ben ik recent een experiment begonnen waarbij ik de ketting elke 250km schoonmaak en smeer. De eerlijkheid gebied te zeggen dat de bijgeluiden tot nu toe (de ketting heeft er zo’n 1900km opzitten) aangeven dat zelfs met de keramische toevoeging, een interval van slechts 250km aan de optimistische kant lijkt. Echter het is een wetenschappelijke doodzonde om de regels te veranderen tijdens het experiment, dus ik zit de rit uit en zie wel wat de uitkomst is en of er een vervolg moet komen. Op basis van de indicaties van de caliber vrees ik echter dat dit een van de slechtste resultaten ooit zal worden.

Ketting en cassette: als je de ketting op tijd vervangt, d.w.z. bij een slijtage van zo’n 0.75% (maar ver voor de 1.00%) kan de cassette 2 soms wel 3 kettingen mee. De puristen gebruiken de kettingen om en om voor zeg zo’n 500km om tot een zo gelijkmatige slijtage van zowel ketting als cassette te komen, maar dat is mij te veel werk: eerst de eerste ketting oprijden en daarna de tweede vraagt veel minder werk en is bijna even effectief, ten minste het bevalt mij prima. En zelfs dan hoeft de cassette niet te worden weggegooid, want vaak zijn maar 2 of 3 tandwieltjes aan vervanging toe en die zijn (bij Ultegra) apart uitwisselbaar. Er bestaat een tooltje om de slijtage van cassette-tandwieltjes te meten(Rohloff HG-IG-check) , maar de resultaten daarvan zijn veel minder eenduidig dan bij de ketting-caliber.

Onderwerp: Banden; ProRace, Ultremo, 4000 4-Season, 4000S, … ; oordeel: 4000S

ik heb net weer een ruime 50km toegevoegd aan het toch al niet onaanzienlijke aantal van 11000 die de voorband er al op had zitten; een aardige gelegenheid om mijn ervaringen met verschillende banden in chronologische volgorde de revue te laten passeren.

Michelin ProRace: mijn JJ was af fabriek afgemonteerd met Michelin ProRace buitenbanen en latex binnenbanden, blijkbaar in een poging om een zo laag mogelijke rolweerstand te verzekeren. De prijs die daarvoor moest worden betaald zat hem in de verbluffend korte levensduur van deze band, die binnen 3500km aan vervanging toe was. Misschien dat dat aanvaardbaar is in de Formule 1 van het fietsen, maar deze eenvoudige toerfietser was niet onder de indruk van de balans tussen snelheid en levensduur, dus voor mij: Exit ProRace; ik heb dan ook geen ervaring met de opvolgers ProRace2 en ProRace3.

Michelin Krylion: deze band zit aan het andere einde van de schaal; het is een stugge, slijtvaste band die duidelijk niet is gebouwd voor maximale snelheid. Ten opzicht van de ProRace lag de gemiddelde snelheid zo’n 1km/u lager, al zullen de statistici, terecht, zeggen dat deze observatie de 95% betrouwbaarheidstoets niet kan doorstaan; als gemiddelde gebruiker neem ik dan maar genoegen met 90 of 85% betrouwbaarheid en het gevoel tussen de oren. Na enkele goede ervaringen dus toch maar weer op zoek naar een ander compromis tussen snelheid en levensduur in de vorm van de

Schwalbe Ultremo: om deze band van een “extra” kwaliteitslabel te voorzien, wordt  door de fabrikant benadrukt dat de band handgemaakt is. In mijn ervaring uit dat handgemaakte zich vooral in een zeer wisselende performance.De eerste ervaringen waren redelijk positief met 9000km voor de voorband en 5000km voor de achterband, maar daarop volgde 3600 en vervolgens 3100km voor de achterband, met een uiterst beperkte lekbescherming; met andere woorden nog slechter dan de Michelin ProRace en dus dezelfde conclusie: Exit Ultremo en dus ook geen ervaring met de nieuwe Ultermo

Continental GrandPrix 4000 4-Season: de ervaring met deze band is gebaseerd op eenmalig gebruik als achterband omdat de 4000S niet beschikbaar was; echter met 9500km voor de achterband is het wel een uitstekende levensduur: ik gebruik typisch 2 voorbanden tegen 3 achterbanden, zodat dit vertaald naar voorbanden overeenkomt met een kleine 14000km. In de tussentijd echter een aantal 4000S banden aangeschaft zodat het tot nu toe bij een incidentele observatie blijft; volgens Conti heeft de band een hogere rolweerstand dan de 4000S.

Continental GrandPrix 4000S: ook bij deze band vind je op de verpakking de aanmoedigende opmerking dat de band handgemaakt is; gelukkig betekent dit bij deze band niet dat de levensduur aan de roulettetafel wordt bepaald: de ervaringen tot nu toe: voorbanden: 10000, 11000 en 11060 (maar nog vele km’s te gaan) en voor de achterbanden: 6600, 6000 en 3700 (en still going strong). Bovendien moet ook de rolweerstand wel laag zijn (zoals regelmatig ook in de bandentest van het blad Fiets wordt vastgesteld) want recent heb ik met deze banden mijn op een na hoogste gemiddelde snelheid ooit gehaald en dan ook nog met butyl-binnenbanden.

Conclusie: er is veel voor nodig om mij van deze band (4000S) af te krijgen.

Tip van Maarten: als je de band zo monteert dat de slijtage-indicator bij het ventiel zit, kun je makkelijk (bijv, bij het oppompen) de slijtage in de gaten houden.

Link naar Shimano Service Instructions

Nu we toch met links bezig zijn, de volgende link is een must voor alle eigenaren van Shimano groepen. Zelfs als je niet (graag) sleutelt, zijn alleen de aanwijzingen over hoe je de derailleurs afstelt al de moeite waard om de site te bezoeken en de instructies voor jouw groep te downloaden. De files beginnend met EV geven een Exploded View van het onderdeel (eigenlijk alleen nodig als je van plan bent een onderdeel geheel te demonteren, of als je het gewoon leuk vindt om te weten wat erin zit); de files beginnend met SI bevatten de montage, demontage en afstelinstructies, waaronder ook alle aanhaalmomenten.
http://techdocs.shimano.com/techdocs/index.jsp